Je gezondheid bepaalt de kwaliteit van je hele welzijn – de kwaliteit van je leven op alle niveaus: je mobiliteit, je zelfstandigheid, je relaties, je werk, je gevoel van vervulling en vrijheid. Alles dat onderdeel is van je levensgeluk.
Je gezondheid, en daarmee je levensgeluk, wordt dus beïnvloed door veel factoren in je dagelijks leven: niet alleen je sociale leven: je familie, vrienden en je werk. Je gezondheid wordt ook beïnvloed door gedachten en je gevoelens beïnvloeden de kwaliteit van je gezondheid. Denk ook aan wat je eet, wat je drinkt en waar je aandacht en energie aan besteedt.
De niveaus van gezondheid behandelen we specifiek en afzonderlijk omdat het de niveaus zijn waarop we zelf invloed kunnen uitoefenen.
Als we het hebben over de niveaus van gezondheid zijn twee vragen belangrijk:
1) Op welke factoren van je gezondheid is het van belang om nu invloed uit te oefenen, zodat je plaats maakt voor genezing en vitaliteit?
2) Verandering van welk niveau van gezondheid zal leiden tot de meeste verandering voor je herstel en je gezondheid?
Op sommige factoren hebben we veel invloed, op andere factoren slechts gedeeltelijk of helemaal niet. Dit model geeft je inzicht in de verschillende niveaus van controle en invloed. Deze inzichten hebben we nodig om een overzicht te hebben over hoe we ervoor staan en wat we nodig hebben om ons gewenste doel in onze gezondheid te bereiken.
Het eerste Niveau van gezondheid is je Omgeving.
De omgeving waarin je je beweegt met de mensen daarin en alles wat daar verder bij hoort. Omgevingsfactoren, zoals je woning met alles wat daarbij hoort, je familie, je vrienden, misschien ben je lid van een vereniging of doe je een cursus, alle mensen in je omgeving. Want deze mensen en deze groepen hebben veel invloed op ons zijn en welzijn. Met deze gaan we in de workshop vandaag verder.
Het tweede Niveau van gezondheid is je Gedrag.
Gedrag is wat je doet, een bepaalde fysieke beweging. Een handeling die je van buitenaf kunt zien dus. Bij voeding is dit bijvoorbeeld: wat je in je karretje gooit in de supermarkt of wat je in je mond stopt. Denk ook aan handelingen als: de telefoon pakken en iemand bellen, een email verzenden, je jas aantrekken, de deur open doen en naar buiten gaan. Beweging is ook gedrag: wandelen, fietsen, zwemmen, maar de fysiotherapeut of de sportschool rijden. Dat is allemaal zichtbaar gedrag.
Let op:
Non-gedrag is ook gedrag: niets doen, op de bank zitten en zappen.
Elk gedrag heeft consequentie, zowel het gedrag als het non-gedrag.
Dit brengt ons bij het derde Niveau van gezondheid: je Vaardigheden, Kwaliteiten kun je ze ook noemen. Er zijn veel soorten vaardigheden: lezen, leren, communiceren, luisteren, lachen, genieten, maar ook kwaliteiten als doorzettingsvermogen, je concentreren, een planning maken, naar je intuïtie (durven) luisteren, het stellen van grenzen, het opvolgen van instructies of adviezen is ook een kwaliteit, opstaan als de wekker gaat, het uiten van je gevoel. Goed voor jezelf zorgen en keuzes maken zijn ook vaardigheden.
Het vierde niveau is je Overtuigingen.
Net als alle andere niveaus hebben Overtuigingen ook een enorme invloed op onze welzijn en gezondheid.
Waar we van overtuigd zijn is wat we hebben aangenomen als waar voor onszelf. Overtuigingen komen van mensen die we als een autoriteit hebben aangenomen: onze ouders en grootouders, de leraar op school, onze vrienden en vriendinnen, mensen op wie we willen lijken, de dokter, een politicus, de zangeres, artiest of voetballer die je zo bewondert. Het bepaalt hoe we omgaan met de wereld om ons heen, maar ook hoe we omgaan met onszelf.
Overtuigingen bepalen wat jij denkt dat je kan, wat je wilt, wat je verdient wat je waard bent. Overtuigingen bepalen je mogelijkheden en onmogelijkheden.
Omdat ze een allesbepalend effect kunnen hebben op je dagelijks leven is het van belang om te onderzoeken welke overtuigingen je gewenste doel ondersteunen en welke niet. Welke blijken achteraf toch niet effectief?
Als je de overtuiging hebt dat genezing niet mogelijk is, is dat waar en zal je je er ook naar gedragen. Ons gedrag wordt niet alleen bepaald door onze overtuigingen, ons gedrag houdt onze overtuigingen ook in stand.
Kies ook weer de overtuigingen die je nodig hebt om het gewenste doel in je gezondheid te bereiken. Je hebt altijd de keuze. Want ede overtuiging die je kiest kan vernietigend zijn of scheppend zijn. Jij kunt kiezen.
Het vijfde Niveau van gezondheid: je Waarden.
Die zijn we al een aantal keer tegengekomen. Ze komen immers overal in terug. Onze waarden brengen ons dichterbij of verder weg van de dingen die we zo graag willen. Wat vinden we het belangrijkst in ons leven en voor onze gezondheid? Wat drijft ons? Waarom doen we wat we doen? Waarom doen we niet wat we willen?
Het zesde niveau is je Identiteit.
Identiteit is je gevoel voor jezelf, de centrale overtuigingen en waarden die jou definiëren in het leven, in je eigen ogen.
Je identiteit is wie je bent in het dagelijks leven, wie je hebt besloten te zijn.
Bijvoorbeeld:
- ik ben een zoon/dochter
- ik ben een moeder/vader
- ik ben sporter
- ik ben een gezond persoon en ik heb momenteel pijn/klachten
En ook:
- ik ben een ziek persoon
- ik ben een patiënt
- ik ben een gehandicapte
Stel dat iemand een chronische ziekte heeft, en hij/zij zegt tegen zichzelf: "Ik ben nou eenmaal een chronisch zieke" maakt deze persoon de ziekte een belangrijk onderdeel van zijn/haar identiteit. Die gedachte over zichzelf zal genezing belemmeren. Hij/zij ziet zichzelf immers als 'een patiënt'. Een patiënt is een persoon die ziek is. Daarmee bevestigt hij/zij dat hij ziek is en dat er geen ruimte is voor genezing en verbetering. Hij/zij houdt de deur daarvoor dicht.
Stel dat iemand tegen zichzelf zegt: 'Ik ben een gezond persoon en ik heb een pijnklacht' is een identiteitsverklaring die een enorme positieve impact op je gezondheid kan hebben.
Denk er eens over na: Kan een persoon in een rolstoel gezond zijn?
Ik nodig je uit om een korte oefening te doen:
Zeg deze twee zinnen maar eens hardop:
“Ik ben (je naam) en ik ben een patiënt”
“Ik ben (je naam) en ik ben een gezond persoon”
Ze kunnen allebei tegelijk kloppen en waar zijn. Als je een gezond persoon bent, kun je wel eens ziek zijn, maar als je een patiënt bent, ben je altijd ziek.
Daarom noem ik de mensen die ik behandel ook “cliënten”: mensen die tijdelijk hulp nodig hebben in hun gezondheid. De één langer dan de ander, maar wel tijdelijk.
Door te ontdekken wat jij bewust of onbewust hebt besloten dat je identiteit kun je jezelf afvragen wie je wilt zijn om te kunnen genezen en vitaliteit op te bouwen.
Congruentie betekent in deze context dat alle niveaus van gezondheid op één lijn staan, dat alles in overeenstemming met elkaar is, dat alle niveau´s het met elkaar eens zijn.
Net als kleine eendjes die achter moeder-eend aan zwemmen. Als ze in een rij blijven zwemmen, komen ze allemaal samen weer veilig thuis aan en zijn ze allemaal blij en gelukkig. Maar als er ook maar één klein eendje de andere kant op zwemt, ontstaat er verwarring, gaan ze door elkaar en bereiken ze hun doel niet meer, om met z'n allen gezond en veilig weer thuis aan te komen.
Zo is het ook met de niveaus van gezondheid. We hebben gezondheid op alle niveaus nodig om volledige gezondheid, genezing en vitaliteit te bereiken. (Of om een goede gezondheid vast te houden natuurlijk; dan weet je al hoe je ervoor zorgt dat alle niveaus in overstemming zijn.)
Daarom is het van belang om te ontdekken welk niveau niet overeenstemt (of welke niveaus niet overeenstemmen) en "mismatcht", met de rest. Want daar zit zeer waarschijnlijk de blokkade, de factor die je herstel in de weg staat, die ruimte maakt voor genezing.
Door je bewust te worden van de niveaus van gezondheid in jouw situatie krijg je inzicht over wat nog niet in balans is en waar je meer aandacht aan mag besteden.
Door je hiervan bewust te zijn ontdekt je de zwakste schakel: wat heb ik nog nodig, wat hapert er, wat blokkeer mijn herstelproces?
Dit model van de niveaus van gezondheid is de rode draad in deze workshop serie en daarmee de basis van jouw herstel van pijn en ziekte en opbouw naar genezing en vitaliteit.
--------------------------------------------------------------------------------
Download hier het tekstdocument: